AKP’nin anayasa değişikliği için HDP’nin kapısını çalmasının yankıları sürüyor. HDP’nin Çarşamba günü yaptığı Merkez Yürütme Heyeti (MYK) toplantısı sırasında yapılan açıklamada, seçim hesaplarına prim verilmeyeceği belirtilerek AKP’ye “Demokratik Anayasa ile Kürtlerin, Alevilerin, mütedeyyinlerin ve ezilenlerin haklarını teminata alalım” daveti yapılmıştı. Lakin sonrasında MYK toplantısında daha kapsamlı değerlendirmelerin yapıldığı öğrenildi. Birtakım partililer ortada bir teklifin olmadığını, bu yüzden de teklifin görülmesi gerektiğini lisana getiriyor. Birtakım partililer de seçime birkaç ay kala AKP ile bir anayasa yapılmasının mümkün olmadığı görüşünde.
AKP, başörtüsünü yasal teminat altına alan ve aile yapısının korunmasına yönelik düzenlemeyi de içeren anayasa değişiklik teklifine takviye için HDP’nin de kapısını çalmıştı. Bu kapsamda Adalet Bakanı Bekir Bozdağ başkanlığındaki AKP heyetinin, HDP Meclis kümesini ziyaret etmesi tartışmalara neden olmuştu. MHP Genel Lideri Devlet Bahçeli ziyareti doğal ve yanlışsız bulduğunu belirtirken GÜZEL Parti Genel Lideri Meral Akşener de “Açılımcılar kumpanyası tekrar seyirciyle buluşuyor” kelamlarıyla AKP ve HDP’yi tıpkı masaya oturmakla eleştirmişti.
“Sivil ve iştirakçi bir anayasaya muhtaçlık var”
Edinilen bilgiye nazaran HDP’li kimi yöneticiler, şimdi AKP’nin bir teklif sunmadığına dikkat çekerek ortaya çıkacak teklifin beklenmesi ve buna nazaran net bir cevap verilmesi gerektiğini savundu. Birtakım partililer de Türkiye’nin demokratik, sivil ve iştirakçi bir anayasaya gereksinimi olduğunu lakin bu anayasanın AKP ve MHP’nin oluşturduğu Cumhur İttifakı ile yapılmasının mümkün olmadığı görüşünde.
HDP’deki tartışmalarla ilgili DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan HDP Halklar ve İnançlar Kurulundan Sorumlu Eş Genel Lider Yardımcısı Tülay Hatimoğulları Oruç, başörtüsü konusunu gündeme taşıyan hem muhalefete hem de iktidar partisi AKP’ye yönelik tenkitleri olduğunu söyledi. Başörtüsünün siyaset materyali yapıldığını kaydeden Oruç, temel hak ve özgürlüklerin referanduma götürülmesine karşı olduklarının altını çizdi.
“Teklifi samimi bulmuyoruz”
Seçime birkaç ay kaldığını ve bu yüzden AKP’nin teklifini samimi bulmadıklarını lisana getiren Oruç, “Biz askeri cunta anayasasının değişmesi kanaatindeyiz. Demokratik bir anayasanın en geniş mutabakatla yapılması gerektiğini düşünüyoruz. Lakin, bunun seçime altı ay kala seçim materyali haline dönüştürülmesine de karşıyız” diye konuştu.
Oruç, AKP’nin HDP’nin başörtüsüne karşıymış üzere bir algı oluşturma uğraşı içerisine girme ihtimaline karşı da “Bizim başörtülü milletvekillerimiz var. Bizim başörtülü yöneticilerimiz var. Münasebetiyle bizim başörtüsüyle sıkıntımız yok. Burada aslında teşhir edilecek olan AKP’nin başörtüsünü siyaset gereci olarak kullanmasıdır” tabirlerini kullandı.
Türkiye’nin otoriter bir rejimle yönetildiğini kaydeden Oruç, “AKP, Kürt halkını dövüyor, Alevileri dövüyor. Bu yaklaşım kelam konusuyken ‘anayasa yapacağız’ yaklaşımı samimi bir yaklaşım değildir. Bu süreçte bize nazaran anayasa yapılamaz. Kürt halkının üzerinden şiddet elini çekmelidir” diye konuştu. Oruç, anayasa tartışmasından evvel İstanbul Sözleşmesi’ne taraf olunması, Alevilerle ilgili torba yasanın geri çekilmesi üzere adımların atılması gerektiğini belirterek “Anayasa çalışması, seçim sonrası oturulup konuşulacak şeylerdir” dedi. “AKP’nin bu şiddet elini bütün ülkedeki ezilen ve sömürülenlerin üzerinden çekmesi lazım” sözünü de kullanan Oruç, bu şartlarda anayasa yapılamayacağı görüşünü de lisana getirdi.
“Başka bir problem de çözülmesin demek gerçek değil”
İnsan hakları savunucusu olarak ön plana çıkan HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu ise AKP’nin geniş kapsamlı bir anayasa çalışması için adım atma ihtimalini öngörmediğini belirtti. Kürtler ve Alevilerle ilgili adil ve eşit bir vatandaşlık tarifinin yapılması, azınlıklara yönelik dışlayıcı davranışlardan kaçınılması, ana lisanda eğitim noktasında adımların anayasal olarak atılması üzere taleplerinin bulunduğuna dikkat çeken Gergerlioğlu, “Ama şu andaki AK Parti MHP ittifakının bu türlü bir adım atmasının pek mümkün olmadığını düşünüyorum” dedi.
Başörtüsünün Türkiye’de şimdi kapanmamış bir yara olduğunu lisana getiren Gergerlioğlu, Kılıçdaroğlu’nun başörtüsünü gündeme getirmesini de olumlu bulduğunu söyledi. Problemin anayasal olarak çözülmesi gerektiğini kaydeden Gergerlioğlu, “Anayasal olarak çözülmeli ki, bu tartışmalar bitsin” dedi. Gergerlioğlu, tek başına bir başörtüsü düzenlemesi ile ilgili de “Özgürlük alanında atılan her adımı desteklerim. Kâfi ki bir adım atılsın. Yani ‘benim sorunum çözülmüyor, diğer bir sıkıntı de çözülmesin’ demek hakikat bir şey değil bence” diye konuştu.
HDP’li üst seviye yetkili: Teklife nazaran kıymetlendirme yapalım
HDP’li üst seviye bir öbür yetkili ise yıllardır çoğulcu bir anayasanın hazırlanması için çalışmalar yürüttüklerini ve bir anayasa değişikliği yapılacaksa yalnızca başörtüsü ile ilgili değil toplumun temel hak ve özgürlüklerini geliştirecek bir değişikliğin yapılması gerektiğini vurguladı. Başörtüsü sıkıntısının CHP tarafından bu halde gündeme getirilmiş olmasını yanlışsız bulmadıklarını da kaydeden yetkili, “Her kültür, her lisan, her kimlik için sınırsız özgürlüğe varız. Bunun için diyoruz ki getirin anayasayı da Kürtlerin, Alevilerin, dindar kesitlerin, ezilenlerin haklarını teminata alalım” tabirini kullandı.
HDP’nin kategorik olarak rastgele bir teklifi peşinen reddetme eğiliminde olmadığının altını çizen yetkili, “Ancak, bu teklifin bir siyasi materyal olarak kullanılmasını da yanlışsız bulmuyoruz. Ve ortada hala bir teklif yok. Onun için MYK’mızda da tartıştığımız budur. Teklif gelsin ona nazaran kıymetlendirme yapalım” sözlerini kullandı. Birebir yetkili, “Başörtüsünü destekleyenler ve desteklemeyenler tartışmasına yol açacak bir referanduma karşıyız. Özgürlükler tartışılacaksa bir bütün olarak tartışmamız gerekiyor” derken, AKP’nin toplumu kamplaştırmak istediğini öne sürdü.
