Avrupa Birliği’nin (AB) Ukrayna savaşı nedeniyle Rusya’ya karşı kararlaştırdığı kömür ambargosu bu gece yarısından itibaren yürürlüğe girdi. Böylelikle AB üyesi ülkeler bugünden itibaren Rusya’dan kömür ithal edemeyecek.
AB ülkeleri ambargo kararını Rusya’ya yönelik beşinci yaptırım paketinin bir kesimi olarak Nisan ayında kabul etmiş, lakin endüstrinin ithalat yasağına ahenk sağlaması için 120 günlük bir geçiş periyodu üzerinde anlaşmışlardı.
Rusya’dan kömür ithalatının durdurulması kararı, Ukrayna savaşına misilleme olarak Rus iktisadını zayıflatma emeliyle alındı. AB Komitesi’nden Nisan ayında yapılan açıklamada, kömür ambargosunun Rus iktisadını yılda yaklaşık sekiz milyar euro ziyana uğratacağı belirtilmişti.
Kömür İthalatçıları Birliği (VDKI), dünya piyasalarında gereğince kömür bulunması nedeniyle, Rusya’ya uygulanan ambargonun Avrupa’da tedarik ıstırabına yol açmasının beklenmediğini açıkladı. ABD, Güney Afrika, Avustralya, Endonezya ve Kolombiya Avrupa’nın esas kömür tedarik ettiği ülkeler ortasında yer alıyor.
Bununla birlikte Almanya yakın vakitte oluşabilecek bir güç darboğazı tehlikesine karşı kömürle çalışan eski güç santrallerini süreksiz olarak tekrar işletme kararı aldı. Avusturya ve İtalya da kömür kullanımını artırma tarafında adımlar atmaya hazırlarıyor. Tahlil firması Rystad Energy, Almanya’da kömürden üretilen elektriğin bu yılın birinci beş ayında yüzde 20 arttığını açıkladı.
Kömür ambargosu Avrupa için ne manaya geliyor?
AB’de etraf dostu güç kaynaklarına tartı verilmesi siyaseti çerçevesinde kömür tüketimi, 1990 – 2020 yılları ortasında üçte iki oranında azaldı. Birebir devirde yerli kömür üretimi de daha süratli bir biçimde düşürüldü. Oluşan boşluk ise Rusya’dan yapılan ithalatla giderildi. Geçen yıla kadar AB, kömür ihtiyacının yüzde 45’ini Rusya’dan temin ederken, bunun için Moskova’ya yılda dört milyar euro ödedi.
Ancak kömür ambargosu kimi AB ülkelerini zorluyor. Bilhassa güç üretiminde kömüre büyük ölçüde bağımlı olan Polonya’da bunun olumsuz tesirleri görülüyor.
Varşova, Nisan ayı ortasında Rus kömürü ithalatını yasaklamıştı. Bu da üretimde aksamalara ve büyük fiyat artışlarına neden oldu. Kömür bir yıl öncesine nazaran dört kat kıymetlendi. Polonya hükümeti, kömürü öbür ülkelerden temin etme garantisi verse de limanlar, demiryolları ve su yollarının hudutlu kapasitesi sevkiyatı zorluyor. Ülkede bilhassa kış mevsiminde kömür temin edilememesi durumunda çok sayıda hanenin ısınma sorunu ile karşı karşıya kalabileceği belirtiliyor. Hükümet kömürle ısıtılan meskenlere bir defalık ekonomik yardım yapmayı planlıyor.
Yılbaşında da petrol ambargosu gelecek
AB, kömür ambargosu ile birinci defa Rusya’dan güç tedarikine yaptırım uygulamış oldu. AB ülkeleri, üzerinde uzlaştıkları başka bir yaptırım paketinde de, Moskova üzerindeki baskıyı daha da artırmak için ambargoyu petrol sevkiyatına yönelik genişletme kararı almıştı.
Petrol ambargosu yıl sonundan itibaren geçerli olacak. Fakat Macaristan üzere direkt Rus petrolüne bağımlı birtakım ülkeler yaptırımdan muaf olacak.
dpa,AFP/TY,BK
