Amerikan Merkez Bankası Fed başta olmak üzere tüm dünyada merkez bankaları artan enflasyona karşı faiz arttırırken Türkiye’de tam aksine bir atılım daha geldi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Siyaseti Şurası (PPK) Ağustos toplantısında beklentilerin tersine siyaset faizini yüzde 14’ten yüzde 13’e indirdi.
Ekonomistlerin neredeyse tamamı Merkez Bankası’nın siyaset faizine dokunmayacağını düşünüyordu. Türkiye uzun müddettir düşük faiz siyaseti yürütürken bu süreçte hem TL kıymet kaybediyor hem de enflasyon yükseliyor. Pekala Türkiye şu an ısrar ettiği düşük faiz siyasetini uygulamamış olsaydı ne olurdu?
Eğilmez: Dolar 11, enflasyon yüzde 25 olabilirdi
Güngör Uras’ın anısına İstanbul Sanayi Odası’nda düzenlenen Ayşe Teyze’nin İzinde ‘Türkiye İktisadına Bakış’ Paneli’nde konuşan ekonomist Mahfi Eğilmez’e nazaran Türkiye, iktisatta attığı her adımla yeni riskler oluşturmaya ve ekonomiyi sıkıştırmaya devam ediyor.
Mahfi Eğilmez, “Türkiye bırakın faiz arttırmayı, faize hiç dokunmasaydı yani yüzde 19’larda bıraksaydı. Çok büyük bir ihtimalle şu an enflasyon yüzde 25’ler civarında olacaktı. Yaptığım hesaplamalara nazaran de şu an dolar 11-12 düzeylerinde dengelenmiş olacaktı” sözlerini kullandı.
Şu an Türk Lirası, Amerikan Doları karşısında 18 düzeyinde seyrederken yıllık enflasyon ise yüzde 80’e dayandı.
DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Sagam Strateji Danışmanlık Kurucusu Murat Sağman da benzeri bir hesabın altını çiziyor. Türkiye’nin iktisat siyasetlerinde bilimin gerçeklerinden, temel iktisat kurallarından uzaklaştığını anlatan Murat Sağman’a nazaran bu anlayış bir müddet daha devam edecek.
Enflasyon da kur da risk pirimi de düşük olurdu
Eylül ayındaki indirimleri bir kenara bırakıp faizin sabit tutulması halinde bile Türkiye iktisadının bugünkü halinden çok daha âlâ yerlerde olacağını düşündüğünü tabir eden Sağman, “Enflasyon çok büyük ihtimalle yüzde 30’ların altında kalacaktı. Dolar ise Türk Lirası karşısında şu an 10-11 bandında seyrediyor olabilirdi. Ayrıyeten Türkiye’nin risk primi şu an olduğundan çok daha düşük düzeylerde olacaktı” diyor.
Dünyada öbür bir örneği yok
Dünyadaki tüm büyük merkez bankalarının enflasyonu düşürmek ve kendi vatandaşlarını korumak için faiz arttırdığını vurgulayan Sağman, “Biz bu süreçte faiz indiren 3 ülkeden biriyiz. Başkaları Çin ve Rusya. Çin’de enflasyon yüzde 2.7, Rusya’da yüzde 15, bizde ise resmi enflasyon yüzde 80. Dünyada Türkiye üzere öbür bir ülke çok maalesef. Tüm kuralların dışında hareket ediyoruz” tabirlerini kullanıyor.
Kur üzerinde üst istikametli baskı
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Eğitim ve Teknoloji Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Atılım Murat ise DW Türkçe’ye yaptığı değerlendirmede, bu ayki faiz indiriminin şaşırtan olduğunu vurguladı.
Aslında uzun müddettir kulislerde bir faiz indirimi söylentisi olduğunu lakin geçen ay faizlerin sabit tutulmasının bu söylentileri boşa çıkardığını lisana getiren Atılım Murat, “Bu ay karşıtı bir atak gelince ben de şaşırdım lakin şu an oluşan tabloda faiz indirimlerinin devam edeceğini görüyoruz. Bunun da piyasaya yansımalarını görüyoruz ve mümkün faiz indirimi ile birlikte kur üzerindeki üst taraflı baskı sürecektir” diyor.
Tek haneli faizle seçim
Atılım Murat, seçim devrine girilirken Türkiye’nin tek haneli faize hakikat gideceğini söylüyor. Merkez Bankası’nın bağımsızlık konusunda bir tartısının kalmadığını hatırlatan Atılım Murat, “Artık Merkez Bankası’nın metinlerinin, kararlarının pek bir manası kalmadı. Artık enflasyonla uğraş de Merkez Bankası üzerinden yürütülmüyor. Merkez Bankası, genel ekonomik siyasetinin içine iliştirilmiş bir kurum oldu. Enflasyonla çaba Hazine ve Maliye Bakanlığı üzerinden yürütülüyor. Lakin enflasyonla asıl gayret etmesi gereken kurum olan Merkez Bankası’nı bir inisiyatifinin kalmadığını görüyoruz” biçiminde konuşuyor.
