Resmi Gazete’nin 8 Temmuz 2022 tarihli sayısında yer alan Beşeri Tıbbi Eserlerin Fiyatlandırılmasına Dair Kararda Değişiklik Yapılması Hakkında Karar’a nazaran ilaçlara bu yıl ikinci kere artırım yapıldı.
Kararda yer alan unsur ikiye eklenen süreksiz bir unsur ile, beşeri tıbbi eserlerine fiyatlandırılmasında kullanılan Türk Lirası cinsinden bir Euro bedelinin, 2022 Temmuz’da yüzde 25 artırıldığı belirtildi.
İlaç fiyatlandırmasında kullanılan Euro kuru son olarak 19 Şubat’tan itibaren yüzde 37,43 artırılarak 6,2925 liraya çıkarılmıştı.
İlaçlar için belirlenen Euro pahası gerçek kur pahasının çok altından kaldığı için son periyotta ilaç piyasasında önemli ezalar yaşanıyordu.
DW Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Ankara Eczacı Odası Lideri Taner Ercanlı, bu artırımın ilaç piyasasındaki sorunları çözmediğini yalnızca pansuman niteliği taşıdığını belirtiyor.
“Kasımda kendini tekrar gösterebilir”
Dövizdeki çok oynaklık pandemi devrinde tepe yapan hammadde temini ve yüksek enflasyonun ilaç üretimini aksattığını, bilhassa de ithal ilaçlarda büyük bir tedarik sorunu oluştuğunu belirten Ercanlı, “Şubat ayında bir artırım gördük fakat beklediğimiz üzere Haziran ayında yeniden bir ilaç yokluğu sorunu kendini gösterdi. Neredeyse ilaçların yüzde 20’sinde bulunamama sorunu var. Yüzde 25’lik artırım bu sorunun bir kısmını çözecektir. Lakin Kasım ayı üzere yine bu sorunun kendisini göstereceğini düşünüyoruz. Yani Kasım ayında tekrar kimi ilaçlar bulunamayabilir” diyor.
İstanbul Şişli’deki eczacı Emre Horoz da çok sayıda ilacın bulunamadığını ve depolardan bu ilaçları çekmekte zorluk yaşadıklarını belirtiyor. Horoz’a nazaran şu an diyabet, tansiyon, kanser, kısırlık ve tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçlarda büyük bir problem mevcut. Horoz, öbür kümelerdeki ilaç kalemlerinde de kısmi zorlukların yaşandığını söz ediyor.
Kurtuluş’taki eczacı Roy Yontan ise artan enflasyon karşısında ilaçlar için belirlenen bedelin çok düşük kaldığını bunun da ilaçların üretiminde ve temininde önemli problemler oluşturduğunu anlatıyor. Yontan, bu durumun hastalar için çok olumsuz bir durum haline dönüştüğünü vurguluyor.
Sıkıntı devam edebilir
Piyasadaki kasvetin yüzde 20-30 seviyesine yapılan artırımlarla çözülemeyeceğini lisana getiren Emre Horoz, “Bazı ilaçlarda yüzde 13 kimi ilaçlarda yüzde 28 artırım var. 10 liralık ilaca yüzde 28 artırım yapıldı bu çok değerli değil. Fakat bulunması sıkıntı ilaçlara yüzde 13 artırım yapıldı bu yüzde 78 enflasyonun olduğu ortamda kâfi değil. Hasebiyle ıstırap devam edecek üzere görünüyor” diyor.
Ankara Eczacı Odası Lideri Taner Ercanlı, ilaç fiyatlarının yılda 2-3 kere güncellenmesinin bu sorunun bir kısmını giderebileceğini söylüyor. Ercanlı, ayrıyeten kritik ilaç ihtar sistemi getirilerek kıymetli ilaçların stok düzeylerinin daima takip edilmesini ve üretim faaliyetleri ile ilgili harekete geçilmesini öneriyor.
Köklü tahlil yerli ilaç sanayisinde
Ercanlı’nın esaslı tahlil konusundaki görüşleri ise şöyle: “Biz maalesef yerli ilaç endüstrimiz olmasına karşın dışa bağımlıyız. Bilhassa yüksek teknoloji gerektiren ilaçların birçoklarını ithal ediyoruz. Bizim teknoloji ve Ar-Ge yatırımlarımızı arttırmamız, ilaç molekülü geliştirmeye yönelik yatırımlar yapmamız, niteliksiz açılan eczacılık fakültelerini düzenlememiz ve ilaç endüstrisinde kullanılan hammadde üretimlerini de desteklememiz gerekiyor.”
Türkiye’de ilaç krizi: 645 çeşit ilaç bulunamıyor
To view this görüntü please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video
Peki ilaçlarda sorun devam ederse ne olacak?
Eczacı Emre Horoz bu süreçte hastalarla eczacıların daima karşı karşıya kaldığını söylüyor. Hastalardan daima olarak “Neden bu ilaç yok?”, “Bu ilacı nereden bulabilirim?” üzere sorular geldiğini tabir eden Horoz, hastaların bu taraftaki reaksiyonlarının de günden güne arttığını anlatıyor.
Veresiye defterleri kabarıyor
Yapılan düzenlemelerin eczacılar ile hastaları karşı karşıya getirmeye devam ettiğini lisana getiren Ankara Eczacı Odası Lideri Taner Ercanlı, “Biz artık veresiye defterlerinin kabardığını da görüyoruz. Hastalar hasta iştirak hisselerini muayene fiyatlarını ödemekte zorlanıyor. Fakat altını çizmek isteriz biz ilaca artırım gelmesinden çok bu sorunun çözülmesini istiyoruz. Hastaların da mağdur olmasını istemeyiz. Hastanın cebinden her para alım gücüne bağlı. Bu paralar arttıktan sonra bunun kimseye yararı yok. İnsanların alım gücü yetmeyince günde iki kez alması gereken ilacı bir güne düşürecek. Tahminen daha az kullanmaya başlayacak. Biz beşerler istediği ilaca ulaşabilsin istiyoruz” diyor.
Resmi Gazete’de yayınlanan yeni karar ile birlikte eczacı kârlarında da artışa gidildi. Yüzde 16 eser kümesini yüzde 18’e, yüzde 12 olan eser kümesindeki kâr hissesi da yüzde 13’e yükseltildi.
“Bir güldürü ögesi olarak görüyoruz”
“Bu kararnamede ilaç fiyatlarının yanında eczacılık kârlılıkları da belirliyor. Bu bahiste çok uzun vakittir adım atılmamıştı. Lakin bu konuda ne halk lehine ne eczacı lehine bir güzelleştirme olmadığını görüyoruz” diyen Ercanlı, şöyle devam ediyor: “Bu oranları bir güldürü ögesi olarak kabul ediyoruz. Şu anda eczanelerin yüzde 60’ı kapanma noktasına geldiği için kredi kullanıyor. Eczanelerin yüzde 50’si de iki kredi birden kullanıyor. Artan maliyetlere baktığımızda 13 yıldır değişmeyen ilaç fiyat kararnamesinin acil değişmesi gerekiyordu. Eczacıya yansımayacak güncellemeler yapıldı. Bunun bizim için kabul edilebilir tarafı katiyen yok.”
İstanbul Şişli’de eczacı teknisyenliği yapan Hasan Akbaş da son periyotta elektrik, doğalgaz ve işçi masraflarının katlandığını bu durumdan tüm esnaflar üzere eczanelerin de epey olumsuz etkilendiğini söylüyor.
Dün gün içinde açıklama yapan Türk Eczacıları Birliği ve tüm bölge eczacı odaları da bu duruma reaksiyon gösterdi. Açıklamada şu sözlere yer verildi:
“Bu düzenleme problemli çözmenin çok uzağında”
“2009 yılından bu yana eczacılarla ilgili kısmı değiştirilmeyen ilaç fiyat kararnamesi dün gece Resmi Gazete’de yayımlanan düzenlemeyle duyurulmuştur.
Bunlardan birincisi ilaçlara yapılan yüzde 25 oranındaki fiyat artışıdır. Kamuoyunu net bir formda bilgilendirmeliyiz ki ilaç fiyatlarına gelen artırımın eczane ekonomilerinin güzelleştirilmesi ile rastgele bir ilgisi yoktur. Tersine ilaç fiyatları arttıkça eczane kâr oranları azalmaktadır. Kararnamede eczacılar ile ilgili yapılan düzenlemeler, Türk Eczacıları Birliği olarak teklif ettiğimiz düzenlemeleri kapsamamaktadır. Yapılan düzenleme mevcut ekonomik kurallarda eczacılarımızın ekonomik problemlerini çözmenin çok uzağındadır. Eczane ekonomilerine yönelik yapılan bu değişikliğin, 13 yıllık geçmiş de gözetilerek, 13 yıllık maliyet artışı, gelir erimesi dikkate alınarak gerçekçi bir hale getirilmesi için yeni tahlil yolları bulunması gerekmektedir.”
