Türk Silahlı Kuvvetlerince TSK Kıbrıs’ta Türklerin Rumlar tarafından uğradığı baskı ve zulmü önlemek ve Ada’da Ayrancı travesti barış ve huzuru tesis etmek emeliyle gerçekleştirilen Kıbrıs Barış Harekatı’nın üzerinden 48 yıl geçti
KKTC’nin bağımsızlığının da kutlandığı 20 Temmuz vesilesiyle Cumhurbaşkanı Ersin Tatar bir görüntü bildiri yayınladı
MSB’den 3 Ayrancı travestileri serilik video
AA’nın haberine nazaran Ulusal Savunma Bakanlığı MSB Kıbrıs Barış Harekatı’nın 48 yıl dönümüne özel üç serilik görüntü hazırladı
Bakanlığın toplumsal medya hesabından paylaşılan görüntülerde Kıbrıs Adası’nın tarihi Rumların Travesti Ayrancı Ada’daki Türklere yönelik gerçekleştirdiği zulümler harekata giden süreç ve 1974’te Türk Silahlı Kuvvetlerince yürütülen Kıbrıs Barış Harekatı’nın ayrıntıları anlatıldı
Paylaşımda Kıbrıs Türkü’ne yönelik vahşice katliamlar yapan Rum terör örgütü EOKA ‘Bir gece birdenbire gelebilirim’ diyen Mehmetçik karşısında kaçacak delik aramıştır tabirine de yer verildi
Kıbrıs’ta neler oldu
Kıbrıs Cumhuriyeti Türkiye İngiltere ve Yunanistan ile Kıbrıs’taki Türk ve Rum toplumları ortasında 1959’da imzalanan Zürih ve Londra mutabakatlarıyla kuruldu Muahedede imzası bulunan 3 ülke Kıbrıs Cumhuriyeti’nin garantörü oldu
Kıbrıs Türkleri ve Rumları ortasında iştirak temelinde milletlerarası antlaşmalar uyarınca 1960’da kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası’nda iki halka eşit siyasi hak ve statü verildi
Yunan ve Rumların Enosis hayali
Kıbrıs Rum tarafı Cumhuriyet’in kurulmasının ardından Kıbrıs Türklerini devlet kurumlarından izole etme Ada’daki varlıklarını sona erdirme ve Yunanistan ile birleşme Enosis yolunu açmaya yönelik teşebbüslerini sürdürdü
Kıbrıs Cumhuriyeti Kıbrıslı Rumların tek taraflı güç kullanımıyla Anayasa’yı feshetmelerinden sonra 1963’te fiilen son buldu
Enosis gayelerini ulaşabilmek için silahlanan Rumlar Yunanistan’ın da dayanağıyla 1963 1974 periyodunda Kıbrıslı Türklere yönelik baskı zulmü ve ambargoyu durmaksızın devam ettirdi
Rumlar içerisinde Kıbrıs Türklerinin paydaşlık devletinin idaresinden uzaklaştırılmalarının akabinde fikir ayrılıkları başladı
EOKA ve Makarios darbesi
EOKA mensupları ortasındaki görüş ayrılıkları Türkiye’nin müdahalesinden tasa eden ve Kıbrıs Türklerini ekonomik yoldan bitirmeyi dileyen Rum başkan Makarios ve daha süratli sonuç alınmasını isteyen eski cuntacılardan oluşan EOKA B mensuplarının karşı karşıya gelmesine sebep oldu
EOKA başkanı Nikos Sampson Yunan cuntasının takviyesiyle 15 Temmuz 1974’te Kıbrıs’ı Yunanistan’a bağlamak maksadıyla Makarios’a karşı darbe yaptı ve iktidarı ele geçirdi
Bu darbeyle Kıbrıs’ın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne kastedilmiş oldu
Türkiye harekat öncesi diplomasi yolunu seçti
Türkiye darbenin akabinde 1960 Garanti Antlaşması gereği birinci kademede diplomatik teşebbüsleri önceledi
Bu noktada 17 18 Temmuz 1974’te Türkiye ile İngiltere ortasında darbenin akabinde atılabilecek adımlara yönelik Londra’da görüşmeler de yapıldı
İstişarelere garantör devlet olarak Yunanistan da davet edildi lakin Yunanistan’daki cunta idaresi görüşmelere katılmadı
Dönemin Başbakanı Bülent Ecevit ile İngiltere Dışişleri Bakanı James Callaghan ortasındaki görüşmelerde İngiltere’ye ortak müdahale teklifinde bulunuldu
Ecevit’in tarihi açıklaması
Dönemin Başbakanı Ecevit ve Yardımcısı Necmettin Erbakan İngiltere’nin olumsuz yanıt vermesi üzerine garantörlük hakkını kullanarak ve Ada’daki Türklerin güvenliğini de dikkate alarak 20 Temmuz 1974’te Kıbrıs Barış Harekatı’nın başlaması kararını aldı
Harekat dünyaya Ecevit’in yaptığı tarihi Biz aslında savaş için değil barış için ve sırf Türklere değil Rumlara da barış getirmek için Ada’ya gidiyoruz açıklamasıyla duyuruldu
Barış harekatıyla Kıbrıs’ın Yunanistan’a ilhakının önüne geçilirken Kıbrıs Türk halkının güvenliği ve varlığı teminat altına alındı
2 gün sonra barış görüşmeleri başladı
Türkiye 20 Temmuz 1974’te Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun BMGK 353 sayılı kararı ile İngiltere ve Yunanistan’a barışın tekrar tesisini sağlamak üzere müzakerelere başlama çağrısında bulundu ve 22 Temmuz 1974’te harekatı durdurdu
Bunun üzerine garantör ülkelere bir ortaya gelerek Kıbrıs sıkıntısının tahlili için görüşmelere başladı
25 Temmuz 1974’te toplanan 1’inci Cenevre Konferansı 30 Temmuz 1974’te imzalanan Cenevre Deklarasyonu’nu ile son buldu
Deklarasyonda Yunanistan ve Rumlar tarafından işgal edilen Türk anklavlarının bölgelerinin ivedilikle boşaltılması ile Ada’da barışın ve anayasal tertibin tekrar tesisini teminen dışişleri bakanları ortasında müzakerelere devam edilmesi öngörüldü
Öte yandan deklarasyonla Ada’da Kıbrıs Türk toplumu ile Kıbrıs Rum toplumu olmak üzere iki özerk idarenin mevcudiyeti ilkesel olarak tanındı
İkinci harekat Ayşe tatile çıksın parolasıyla başladı
Konferansın 8 Ağustos’ta başlayan ikinci etabında Yunanistan Ada’da yeni anayasal nizamın kurulmasına yönelik tüm teklifleri reddetti ve anayasaya ait varılacak bir uzlaşma için Türk birliklerinin geri çekilmesini ön şart olarak ileri sürdü
Ayrıca ikinci toplantıya kadar Rum ve Yunan askerlerinin Türklerin bulunduğu bölgeden çekilmeleri gerekiyordu lakin çekilmedikleri üzere taarruzlar da sürdü
2’nci Cenevre Konferansı görüşmelerinden de bir sonuç çıkmayınca 14 Ağustos ta Ayşe tatile çıksın parolasıyla Kıbrıs Barış Harekatı’nın ikinci etabı başladı ve 16 Ağustos’ta ateşkes ilan edildi
Türkiye’nin başlattığı harekat muvaffakiyetle sonuçlanırken Ada’da yaşayan Kıbrıs Türk halkının güvenliği de sağlanmış ve Ada’ya barış hakim oldu
Rum askerleri kaçarken Türk köylerini yaktı sivilleri katletti
İkinci harekat sırasında geri çekilen Rum askerleri geçtikleri Türk köylerini yakarak silahsız insanları katletti Toplu katliamlar ve mezarlar harekatın bitiminde ortaya çıkarıldı
Kıbrıs Barış Harekatı sırasında Türk ordusu 498 şehit verirken Kıbrıs Türk tarafı ise 70’i mücahit 270 kişiyi kaybetti Kıbrıs Türkleri genel olarak ise 1672 şehit verdi
Harekatın akabinde Kıbrıs Türkleri kendi idarelerini kurdu
Kıbrıs’ta mevcut hudutların çizilmesine imkan sağlayan harekatın çabucak ertesine Kıbrıslı Türkler 1 Ekim 1974’te Otonom Kıbrıs Türk İdaresi’ni kurdu
Ardından Kıbrıs Türklerinin devlet yapısını kökleştirme anayasa yapma ve çok partili sisteme geçme üzere deneyimler yaşadığı Kıbrıs Türk Federe Devleti KTFD 13 Şubat 1975’te ilan edildi
KTFD Meclisi 15 Kasım 1983’te oy birliğiyle aldığı bir kararla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin KKTC kurulduğunu ilan etti
KKTC’nin ilanı Kıbrıs Türk halkının Ada’daki siyasi hayatını devlet olgusuyla dünyaya ilan ettiği kıymetli bir dönüm noktası olurken Kıbrıs Türk halkının kendi mukadderatını tayin etme hakkı da ilan edilmiş oldu
Kıbrıs Türk halkının devlet olgusuna kavuştuğu KTFD devriyle birlikte toplamda 41 hükümet mevcut hükümetle birlikte kuruldu ve 13 farklı kişi başbakanlık koltuğunda oturdu
Kıbrıs Türkleri cumhurbaşkanı seçmek üzere 1974’ten bu yana 10 sefer sandığa gitti ve 5 farklı kişi cumhurbaşkanı makamında oturdu
KKTC Anayasası temsili demokrasiyi öngörüyor Çok partili demokrasinin uygulandığı KKTC’de devletin başında bulunan cumhurbaşkanı 5 yılda bir düzenlenen seçimle başa geliyor
Yasama yetkisinin 50 üyeli Cumhuriyet Meclisine ilişkin olduğu ülkede yürütme yetkisi cumhurbaşkanı tarafından atanan başbakanın idaresinde oluşturulan Bakanlar Şurasında bulunuyor Ülkede milletvekili genel seçimleri de 5 yılda bir yapılıyor
1968’de başlayan Kıbrıs müzakerelerinde bir muahedeye varılmadı
Kıbrıs sorununa tahlil bulma hedefli müzakereler KKTC’nin kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş ile devrin Rum önderi Glafkos Klerides ortasında Haziran 1968’de Beyrut’ta yapılan görüşmelerle başladı
Dönemin BM Genel Sekreteri Kofi Annan 2002’de Annan Planı olarak da bilinen Kıbrıs Meselesine Kapsamlı Tahlil Temeli dokümanını ortaya koydu
Denktaş ve o zamanki Rum önder Tasos Papadopulos Annan Planı çerçevesinde çeşitli görüşmeler yaptı ve plan 24 Nisan 2004’te iki tarafta referanduma sunuldu
Rum tarafı AB’ye alındı
Rum halkının yüzde 75 83’ü planı reddederken Kıbrıs Türk tarafı yüzde 64 91 çoğunlukla plana evet dedi
Buna rağmen referandumun çabucak sonrasında 1 Mayıs 2004’te Rum idaresi Ada’daki öteki ortak yok sayılarak Kıbrıs Cumhuriyeti adı altında AB’ye tam üye yapıldı
İsviçre’nin Crans Montana kentinde 28 Haziran 2017’de tekrar başlayan ve yaklaşık 10 gün ağır halde devam eden müzakereler garantör ülkeler Türkiye Yunanistan ve İngiltere’nin de iştirakiyle yapıldı
KKTC’den 6 unsurluk kalıcı barış önerisi
Son olarak 27 29 Nisan’da Cenevre’de BM öncülüğünde garantör ülkelerin de iştirakiyle gayriresmi Kıbrıs konferansı gerçekleştirildi
Konferansta KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in de Yeni fikirlerle gelin davetine da uyarak Kıbrıs’ta kalıcı barış için 6 unsurluk bir teklif sundu
Önerinin birinci hususunda Kıbrıslı Türkler ve Rumların eşit milletlerarası statüsünün ve hükümran eşitliğinin teminat altına alındığı bir kararın BM Güvenlik Kurulunda kabul edilmesi için Genel Sekretere inisiyatif alma daveti yer aldı
Türk tarafı yarım asrı aşkın müddettir müzakere edilen ve bir sonuç alınamayan federasyon modelinin bilakis yeni tahlil teklifini kayıtlara geçirirken Rum tarafının konferansa hazırlıksız geldiği ve uzlaşmaz halinde ısrarcı olduğu görüldü Böylelikle gayriresmi Kıbrıs konferansı taraflar ortasında ortak taban olmaması sebebiyle sonuçsuz kaldı
Rumlar iki devletli tahlili reddediyor
Tarihsel süreçte Rum tarafı her kezinde çeşitli sebeplerle içinde BM tekliflerinin de bulunduğu tahlile yönelik adımları reddetti ya da kabul edilmesi mümkün olmayan ön kurallar ortaya koydu
Böylelikle Kıbrıs’ta 50 yılı aşkın müddettir devam eden müzakere sürecinde Türk tarafının yapan rolüne karşın Rum tarafının uzlaşmaz tutumu nedeniyle bir sonuca varılamadı
KKTC’de Ekim 2020’de cumhurbaşkanı seçilen Ersin Tatar Türkiye’nin desteklediği hâkim eşitliğe dayalı yan yana ve iş birliği içerisinde yaşayan iki devletli çözüm modelini savunuyor
