Her beden, kalp, beyin ve akciğer üzere organları oluşturan bağ, epitel, hudut, kas ve yağ dokusu üzere dokularda makul işlevleri yerine getirmek üzere milyarca hücreden oluşur. Hasebiyle her organ içinde milyarlarca hücre, ilişkin oldukları dokuya has sindirim enzimlerinin üretimi, kas kasılması ve hudut iletilerinin iletimi üzere çok çeşitli fonksiyonları yerine getirir. Kimileri hücre bölünmesiyle çoğalır ve kimileri tabiatı gereği ölür.
Bu misyon dağılımı ve bu daima lakin denetimli yenileme, organizmanın düzgün işleyişini sağlar. Muhakkak bir dokuda hücreler bölünür, ölür yahut bölünmeden fonksiyonlarını yerine getirirler. Bu döngü, genetikle birlikte birçok sinyalin istikrarına dayanır.
Kanser nasıl ortaya çıkar?
Hücre bölünme sürecinin çok ince bir formda düzenlenmesinin sağlanması için hücreler, ürettikleri ve bu süreçlerin yöneticisi olan proteinlerin fonksiyonelliğine güvenirler. Çok kıymetli olan protein üretimi için genlerin bütünlüğü birincil faktördür. Lakin vaktin tesiriyle, dış etkenlerin (alkol, tütün, güneş, virüs, radyasyon vb.) ve hatta genetik yatkınlıklardan ötürü DNA molekülünde değişiklikler meydana gelebilir. Hücrelerin bu anormallikleri tespit edip düzeltebilen tamir sistemleri vardır.
Normalde, bu anormallikler tamir edilemeyecek kadar büyük yahut çok sayıdaysa, hücre apoptoz (bir programlanmış hücre mevti mekanizması) ile kendi kendini yok eder. Lakin birtakım durumlarda, bu güvenlik sistemleri arızalanır yahut artık çalışamaz hale gelir, hücre onarılmamış mutasyonların varlığına karşın çoğalmaya devam eder. Bunlar, hücre apoptozun düzenlenmesinde yer alan genleri etkilerse, hücre süratle denetimden çıkabilir. Hücreler denetimsiz çoğalır ve makus huylu yahut güzel huylu bir tümör oluşumuna yol açar.
Genel bir kural olarak, bir hücre yalnızca bir yahut iki genetik mutasyon geçirdiğinde kanserli olmaz. Ona kanserli bir hücrenin özelliklerini veren, vakit içinde birçok değişikliğin birikmesidir. Bu, kanser sıklığının neden yaşla ve kanserojenlere maruz kalma mühleti yahut yoğunluğuyla arttığını ortaya koymaktadır.
İyi huylu tümör ile berbat huylu tümör ortasındaki fark nedir?
İyi huylu yahut makus huylu (yani kanserli) tümörler çok daima bir halde çoğalan hücrelerden oluşur. En büyük fark metastatik potansiyeldir, yani farklı organlara yayılma riskidir.
İyi huylu tümör hücrelerinin başka organlara yayılma yeteneği yoktur. Lakin makûs huylu tümörler, yani kanser hücreleri örneğin kan damarlarının üretimini uyararak, içinde geliştikleri dokunun yapısını değiştirerek yahut bağışıklık sistemini ele geçirerek, etraflarındaki hücreleri etkileme yeteneğine sahiptir. Bu nedenle kanser hücreleri metastaz yapabilir, yani yayılabilir. Yeterli huylu tümörler bu nedenle ekseriyetle daha az tehlikelidir. Lakin bir organı sıkıştırdıklarında kimi yeterli huylu tümörlerin tedavi edilmesi de güç olabilir.
Bağırsak polipleri üzere farklı oluşumlar da kansere dönüşebilir. Bu uygun huylu tümörlerin kanser öncesi olduğu bilinmektedir. Hücreler makûs huylu tümör haline gelmeden evvel çıkarılmaları gerekir.
Kanser hücresinin özellikleri
Kanser oluşumuna yol açması olası hücrelerin birkaç özelliği vardır:
– Etkin olarak çoğalırlar, vefatlarına yahut durgunluklarına yol açması gereken sinyallere reaksiyon vermezler.
– İçinde bulundukları olağan hücrelerin fonksiyonlarını sağlamazlar, bir göğüs kanseri hücresi, olağan bir göğüs hücresinin vazifelerini yerine getirmez.
– Bir tümör oluşturmak için kümelenirler.
– Hücre içi kaynakları yönlendirme yeteneğine sahiptirler. Tümörler çoklukla direkt oksijen, güç ve büyüme faktörleri ile beslenmelerine müsaade veren bir kan damarı ağı geliştirir.
– Bedenin bağışıklık savunmasının onlara saldırmasını önleyebilirler.
Tespit edilmesi sıkıntı 7 kanser türü
Modern tıp, çeşitli kanser cinslerini erken tespit etmek için dev adımlar atmış olsa da, birtakım kanser çeşitlerini tespit etmek hayli zordur.
İşte tespit edilmesi güç kanser tipleri.
Pankreas kanseri
Pankreas kanseri az görülse de epeyce ölümcüldür. Kan örneklerinden moleküler genetik testler üzere bu tıp tümörleri erken tespit etmeyi mümkün kılacak yeni teknolojiler ortaya çıkmaktadır. Pankreas kanserinin teşhis edilmesinin bu kadar sıkıntı olmasının nedeni içsel, erken evrelerinde ağrısız ve asemptomatik olmasıdır.
Bunun tek istisnası, safra içeren safra kanalının yakınında büyüdüğü vakittir. Bu durumda, kanalın tıkanması hastalığın erken evresinde sarılığa yol açar. Erken teşhis edilen hastalar için tedavi büyük bir cerrahi operasyondur. Kanseri geç evrede tespit edilenler için kemoterapi uygulanır.
Küçük hücreli olmayan akciğer kanseri
Akciğer kanserlerinin büyük çoğunluğu farklı bir organa sıçradığında teşhis edilir. Ve birden fazla vakit hastalar yalnızca kanser akciğer kanseri semptomlarına neden olacak kadar büyüdüğünde, öksürük, zatürree ve nefes darlığı ortaya çıktığında ve kan dolanımına ve lenfatik sisteme yayıldığında fark ederler.
Küçük hücreli olmayan akciğer kanseri, akciğer kanserinin en sık görülen çeşididir, anack, erken teşhis etmek zordur. Zira erken evrelerinde semptomları yoktur ve akciğerler imgelerinde görülmezler. Pozitron emisyon tomografisi (PET) ve bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları teşhiste yardımcı olabilir. Ayrıyeten kanser hücreleri akciğer salgılarında, akciğerleri çevreleyen sıvılarda yahut biyopside ortaya çıkabilir.
Küçük hücreli akciğer kanseri geç bir evrede teşhis edildiğinde hayatta kalma oranı ne yazık ki çok düşüktür. Bu nedenle bilhassa sigara içenler nizamlı tarama yaptırmalıdır.
Yumuşak doku kanseri
Sarkom başka bir ismiyle yumuşak doku kanseri, kemiklerin yahut kıkırdak ve yumuşak dokuların berbat huylu tümörleridir. Yetişkinlerde çok az görülen bir kanserdir, lakin çocuklarda daha yaygındır. Sarkomlar çoklukla cildin yüzeyine bağlı olmadığından, belirti vermeden evvel çok büyüyebilirler. Ek olarak, kan belirteçleri üretmezler, kan testlerinde ortaya çıkmazlar.
Tarama bir seçenek değildir. Biyopsi bu kanser için tek teşhis aracıdır. Tedavi, hala mümkün olduğunda ameliyat yapılır, zira günümüzde var olan kemoterapilerin bu kanser çeşidi için çok tesirli olmadığı bilinmektedir.
Karaciğer kanseri
İleri bir etaptan evvel rastgele bir belirti olmadığından, karaciğer kanserinin tespit edilmesi de zordur. Tümör küçükse, fizikî muayenede tespit edilemez, zira karaciğerin neredeyse tüm kütlesi göğüs kafesinin sağ tarafı tarafından korunur. Karaciğer büyüdüğünde, tümörler aslında organ boyunca yayılır. Kâfi sağlıklı karaciğer bırakılamadığı sürece karaciğerin cerrahi olarak çıkarılması mümkün değildir.
Karaciğer kanseri taraması ailenizde hastalık hikayesi varsa yahut daha evvel HPV teşhisi konduysa önerilir. Alkol bağımlısı birçok kişi, uzun mühlet siroz yahut karaciğer hastalığı yaşadıktan sonra karaciğer kanseri geliştirir.
Böbrek kanseri
Tespit edilmesi zordur, zira hastalar belirtiler ortaya çıkana kadar test edilmezler. Bel ağrısı, kronik yorgunluk, açıklanamayan kilo kaybı ve idrarda kan böbrek kanserinin en yaygın belirtileri ortasındadır. Böbrekler çok derinde yer aldığından, fizikî denetim sırasında küçük böbrek tümörleri görülemez yahut fark edilemez. Ayrıyeten, yüksek risk altında olmayan hastalar böbrek kanseri için çoklukla taranmaz.
Von Hippel-Lindau hastalığı (VHL), böbreğin papiller karsinomu yahut Birt-Hogg-Dubé sendromu (BHD) üzere genetik hastalıkları olanların böbrek kanseri riski daha yüksektir.
Yumurtalık kanseri
Yumurtalık kanseri bayanlarda çok sık görülmese de, kanser vefatlarında üst sıralarda yer alır ve bayan üreme sisteminin başka kanserlerinden daha fazla öldürücüdür. Öteki kanserlerde olduğu üzere, erken teşhis edilirse tedavi talihi yüksektir. Lakin yumurtalık kanserlerinin birçok başlangıcında tespit edilemez.
Bu kanseri tanımlamadaki zorluk, karın boşluğunun büyüklüğü ve elastikiyetinde yatar. Küçük bir kanserdir ve erken evrelerde hiçbir belirti ortaya çıkarmaz. Birden fazla vakit, üç yahut dördüncü evrede teşhis edilir.
Beyin kanseri
Çoğu vakit beyin ve omurilik kanserleri ortaya çıkardığı belirtiler nedeniyle teşhis edilir, lakin bunlar ekseriyetle hastalığın geç evrelerinde ortaya çıkar. Örneğin, motor kortekste bir tümör (beynin hareketleri denetim eden bölgesi), bir kol yahut bacakta zayıflık üzere bariz bir eksikliğe neden olacaktır. Lakin birçok vakit tümörler, besbelli zayıflık yahut konuşma zahmeti üzere açık belirtiler ortaya çıkarmazlar. İnce motor vazifeleri yerine getirirken elde sakarlıklar üzere bilinmeyen semptomlara neden olurlar.
Hastalar bazen yalnızca sevdikleri tarafından fark edilebilen ince kişilik değişiklikleri gösterirler. Erken teşhisin önünde öteki bir mahzur daha vardır, bir beyin tümörünün en yaygın belirtisi baş ağrısıdır. Baş ağrısına sahip olmak o kadar yaygındır ki, hastalar bu belirtiyi kaçırabilir.
Şu an için görüntüleme dışında tarama yapılmamaktadır Kesin bir tedavisi yoktur ve amaç nörolojik işlevleri mümkün olduğunca uzun mühlet korumak ve tümör büyümesini denetim etmektir.
